Gebiedsgemeente Stichtse Vecht / Kwaliteitskaart / Atlaskaart
Kockengen is een van de dorpskernen van gemeente Stichtse Vecht. Het is een dorp in het groene hart met een mooie historische kern, met leefbare woonwijken, een relatief goed voorzieningenniveau en een rijk verenigingsleven en sterke sociale cohesie. Maar om dat alles te bewaren zijn vooral inwoners nodig, en de jeugd trekt nu vooral naar elders. Al in 1986 had men daarom in het toenmalige provinciale streekplan een nieuwe woonwijk voor ogen, “het vierde kwadrant” van Kockengen, gelegen ten noordoosten van de huidige woonwijken Welgelegen en Groenlust. Hier kunnen volgens de plannen 200 woningen worden gebouwd.
Kockengen is gelegen in de polder Portengen. Deze polder is een zogenaamde “cope-ontginningslandschap“, het grootste van dit type ter wereld. In deze polder zijn beschermde dier- en plantensoorten waargenomen. Voorbeelden zijn de puperreiger, de zwarte stern, het visdiefje, de wateraardbei, waterranonkel, de smalle waterbree en de kleine modderkruiper. Veel grutto’s, een van de meest bedreigde vogelsoorten, broeden in en naast het gebied. Verder komt er Krabbescheer voor en is er de groene glazenmaker waargenomen.
Volgens bewoners zijn de woningbouwplannen op deze locatie ongewenst en ook onnodig. Ook problematisch is de weigering van een boer om grond te verkopen. Bovenal is het de vraag of door het realiseren van woningaanbod automatisch een overeenkomstige vraag wordt gecreëerd.
In het Structuurplan van 2007 zijn 2 fasen onderscheiden van elk 100 woningen. De eerste fase blijft binnen de rode contour, de tweede fase niet. In 2010 is het ontwerpbestemmingsplan “Vierde kwadrant Kockengen” ter inzage gelegd. De Stichting Behoud Veenweidegebied Kockengen en tientallen bewoners hebben een afwijzende zienswijze ingediend. Zij vinden dat er genoeg ruimte is aan de zuidkant van het dorp Kockengen, binnen de bebouwde kom, genoeg voor het overgrote deel van de 100 woningen, die de provincie Utrecht maximaal heeft toegestaan. Het landschap wordt hier niet aangetast omdat de woningen hier binnen het dorpsaanzicht en de dorpscontour passen.
In 2012 heeft de Raad van State het beroep van bewoners en Stichting tegen het bestemmingsplan ongegrond verklaard. Daardoor mag nu in een deel van het Vierde Kwadrant gebouwd worden. Het gaat om het deel (deel 1) dat valt binnen de door de provincie vastgestelde rode contour. In het deel dat daar buiten valt mag niet gebouwd worden. Ook in de nieuwe Provinciale Ruimtelijke Structuurvisie (PRS) 2013-2018 blijft dit in stand. De nieuwe fusiegemeente Stichtse Vecht wil ook niet dat buiten de geldende rode contouren gebouwd wordt.
In 2016 is opnieuw een ontwerp-bestemmingsplan ter visie gelegd, dat op een aantal punten afwijkt van het vigerende bestemmingsplan. Het gaat nu om de bouw van maximaal 70 woningen. Op 31 januari 2017 is het bestemmingsplan gewijzigd vastgesteld.
– – – –
Kockengen heeft ook te maken met terugkerende waterproblemen: wateroverlast door daling van de laaggelegen veenbodem. Het “Masterplan Dorp, Kockengen Waterproof” van 26 februari 2016 moet uiteindelijk een duurzaam perspectief bieden voor deze problemen.
In polder Portengen is ook de bouw van een groot trafostation gepland, zie kwaliteitsopgave Transformator- en schakelstation Kortrijk, Breukelen.
Organisaties
- Gemeente Stichtse Vecht (fusiegemeente van Breukelen, Loenen en Maarssen per 1 januari 2010)
- Natuurgroep Kockengen
- Stichting Behoud Veenweidegebied Kockengen
Documenten
- Bestemmingsplan Vierde Kwadrant, te Kockengen (vastgesteld 23-11-2010)
- Beeldkwaliteits- en inrichtingsplan het Vierde kwadrant, Kockengen (16-2-2010)
- Vierde Kwadrant mag (deels) worden bebouwd, maar deels ook niet. (Stichting Behoud Veenweidegebied Kockengen, mei 2012)
- Cope-ontginningen in de omgeving van Kockengen (Stichting BVK)
- Provinciale Ruimtelijke Structuurvisie 2013 – 2028 Prov. Utrecht, 4-2-2013)
- Structuurvisie 2002, gemeente Breukelen (2001)
- Bestemmingsplan Het Vierde Kwadrant te Kockengen (vastgesteld 31-1-2017)
Zie ook Thema Landbouw & Bodemdaling
Beter inzicht in bodemdaling Kanis Kamerik en Kockengen (17-5-2018)
Probleemstelling
Het plan is om een groot aantal woningen te bouwen. Past deze ontwikkeling wel binnen de landschappelijke, cultuurhistorische en natuurlijke waarden van het gebied? Kockengen heeft ook te maken met terugkerende waterproblemen: wateroverlast door daling van de laaggelegen veenbodem. Volgens de Natuurgroep Kockengen kan het steeds terugkerende waterprobleem in Kockengen snel opgelost worden.
De Natuurgroep Kockengen is verheugd met de unieke kans om de natuur uit te breiden door het uitgraven van een nieuwe wetering langs de Bijleveld (Natuurgroep blij met ecologische verbindingszone).