Uitdagingen

Typisch voor het Groene Hart is de openheid van het landschap, het water, de knotwilgen, de veenweiden in lange stroken (copes), de rijkdom in flora en fauna. Het Groene Hart is een Nationaal Landschap, temidden van de grote steden in de Randstad. Het Groene Hart is een landschap met rijke natuurgebieden dat het waard is te behouden, te beschermen en te ontwikkelen. Voor de 700.000 inwoners en voor de ruim twee miljoen stedelingen eromheen.

En dat definieert precies de uitdagingen. Want in dat landschap zijn kleine steden en dorpen waar mensen wonen en werken. De dynamiek in die steden en dorpen vraagt soms om meer ruimte voor woningbouw of bedrijventerreinen. Dat betekent meestal minder groen, een verstoring van het landschap. Hoeveel groen willen we weggeven? Welke bebouwing past bij het landschap?

Zo’n tweederde van dat landschap is in agrarisch gebruik. De druk op productie vertaalt zich in rijk bemeste weilanden waar alleen nog maar gras groeit, waar de biodiversiteit steeds minder wordt en weidevogels zich steeds minder thuisvoelen.  De voortdurende bemaling van de veenbodem leidt al vele decennia tot oxidatie, CO2 uitstoot en bodemdaling. Wat is het agrarisch gebruik van de toekomst? Welke vormen van landbouw zorgen ook voor een behoud van de natuur en de kwaliteit van het landschap?

Een groot deel van de bewoners van het Groene Hart zijn forenzen die werken in Amsterdam, Utrecht, Rotterdam of Den Haag en die om goede OV-verbindingen en autowegen vragen. De ligging van het Groene Hart, temidden van de grote steden, maakt het ook een aantrekkelijk gebied voor de vestiging van logistieke knooppunten. Wat heeft dat voor consequenties voor het landschap? Zou het niet beter zijn als de economie van het Groene Hart sterker wordt, in het bijzonder door gebruik te maken van de specifieke kwaliteiten van het Groene Hart?

Het Groene Hart ligt in 38 gemeenten, drie provincies en vier waterschappen. Dat impliceert veel bestuurlijk drukte en een ingewikkeld krachtenveld van belangen en opvattingen. En het maakt ook dat de samenwerking en regie ontbreekt bij ontwikkelingen die het hele Groene Hart aangaan. Wie stuurt? Wie bepaalt? Welke belangen zijn doorslaggevend?