Dit is een route met contrasten. De route voert langs de Merwede met de vele industrie en door het groene arcadische achterland met lieflijke stroompjes, molens en monumentale boerderijen. Ook zijn enkele begraafplaatsen te bezoeken waar ‘captains of industry’ begraven liggen. Het contrast wordt nog eens op harde wijze benadrukt door spoor en snelweg, welke verschillende keren moeten worden overgestoken. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van het knooppunten netwerk.
Start: Station Sliedrecht of Waterbushalte Sliedrecht
ra = rechtsaf la = linksaf rd = rechtdoor ewl = einde weg links ewr = einde weg rechts
De routebeschrijving is vanaf het station; komt u met de waterbus sla dan la en voor rivier r met de bocht mee (Adriaan Volkersingel). Voor restaurant Bellevue r en na haven direct la (Havenstraat) ri. 79.
- Vanuit station oversteken en op fietspad ra (A)
- Over houten bruggetjes la, fietspad volgen (onder A15 door) en net voor de Thorbeckelaan ziet u links ingang van de begraafplaats. (B)
- Bij Thorbeckelaan ra naar rotonde, la Stationsweg in en volgen tot de haven
- voor haven ra (Havenstraat) ri 79 (C) (vanaf dit punt volgen als u met de waterbus bent gearriveerd)
- 5de weg ra (voor groen plantsoentje met beeld) A.W. de Landgraafstraat (D)
- Ewl (Molendijk) en voor enige tijd weg volgen (gaat over in Baanhoek) tot 79 (E en F)
- 79 ⇒ 99
- Bij kruising Ouverture rd oversteken en Matena inrijden ri 99
- 99 ⇒ 10
- Bij 99 ra (Matenasche Scheidkade), over weg en spoor (via brug) naar 10 (ri. Oud Alblas)
- 10 ⇒ 40
- Bij 10 la ri 40 (Peilkade), bij 40 weg volgen ri 9 en op rotonde la (Peilmolenweg) (G)
- Bij kruising rd (brug over Alblas), ra bij 9 en ra bij driesprong (Heulenslag), ri 8
- 8 ⇒ 12
- Hou de Alblas aan uw rechterhand tot in Bleskensgraaf (H)
- Dorp inrijden en bij kerk ra (over brug) en direct la (Dorpsstraat overgaand in Hofwege) (I)
- 12 ⇒ 13 ⇒ 1
- Volg Graafdijk (langs de Alblas) via Molenaarsgraaf naar Vuilendam.
- In Vuilendam bij driesprong la (Damseweg) en bij volgende driesprong ra richting Ottoland (knooppunt 1)
- In Ottoland over brug en bij 1 ra (Hoefweg) ri 76
- ewl en 1ste weg ra (Hofweg) (Fietspad)
- Bij 76 in Giessenburg ewl en direct over brug r (Dorpstraat), de Giessen aan uw rechterhand houden
- weg vervolgen, bij driesprong l aanhouden (Neerpolderseweg), over spoorweg en la (Parallelweg)
- weg vervolgen, passeer A15 en over kanaal naar Boven Hardinxveld
- steeds rd (Koningin Wilhelminalaan)
- ewl (Buurt) (J)
- ewr (Rivierdijk) dijk blijven volgen (K,L) (Neptune en Kolffgemaal)
Steeds op de Rivierdijk blijven (dus l aanhouden) Aan deze dijk is veel industrie te vinden met nog een flink aantal utiliteitsgebouwen die inmiddels een eeuw oud zijn. Blijf doorrijden tot u aan uw rechterhand de brug ziet die over de A15 gaat (Peulenstraat Zuid) naar centrum Hardinxveld.
- Ewl (Wielen) (M) Zalmvisser)
- 1ste weg r (Peulenstraat) (N)
- bij kerk ra (Kerkweg) tot de begraafplaats aan uw rechterhand (O)
- terug naar kerk en ra, over de Giessen (P) en op kruispunt la (Buitendams) ri 78
- bij 78 rechtdoor ri 2 en blijf Buitendam volgen tot rotonde. Buitendam was vroeger de oude dijk die direct aan de rivier lag.
- Op rotonde ra en bij 50 la over A15 heen de Rivierdijk op ri 79
- Kruising (PC Hooftlaan/Kerkbuurt) la (langs de waterbushalte – Oosterburgstraat) en voor rivier rechts met bocht mee (Adriaan Volkersingel)
- Voor restaurant Bellevue ra en weg vervolgen ri station (Q)
*Bent u met de waterbus gekomen, route volgen naar station en vanaf daar naar de begraafplaats aan de Thorbeckelaan en haven.
Info fietsroute Sliedrecht – Hardinxveld
A Station (Stationsplein 8)
Het in chaletstijl gebouwd station dateert van 1883. Het perron heeft nog alle detaillering van de 19de eeuwse spoorwegbouw zoals de gietijzeren zuilen waarop de overkapping rust. Op de bovenverdieping was een woonetage voor de stationschef en zijn gezin.
B Algemene begraafplaats (Thorbeckelaan 2)
Vroeger lag de entree aan de Stationsweg maar deze is later verplaatst naar de Thorbeckelaan. De toegang wordt gevormd door twee hoge pilaren en smeedijzeren hek. Het jaar van in gebruik name, 1885, staat op de pilaar genoteerd. Op de begraafplaats links aanhouden en helemaal doorlopen naar achteren naar het oudste gedeelte. Hier vindt u de graven van bekende scheepsbouwfamilies en baggeraars zoals Volker, Schram, Prins, Kalis, Bos, Kraaijeveld en van der Giessen. Zij bezorgden Sliedrecht wereldfaam.
C Glas in lood ramen (Hoek Havenstraat – Merwestraat)
Op de hoek bij de haven staat het oude gemeentehuis, een mooi monument uit 1923. Het verving het Raadhuis in de Kerkbuurt. Toen het gemeentehuis 25 jaar bestond hebben vijf Sliedrechtse baggerfirma’s drie prachtige glas in lood ramen geschonken waarin baggerwerktuigen te zien zijn zoals een bakkenzuiger, moddermolen en emmerbaggermolen. Jammergenoeg krijgt men geen goed beeld vanaf de buitenkant.
D Jan Boer (van Houten Willemsplein)
Aan het eind van de A.W. de Landgraafstraat ziet u rechts een groen parkje met het standbeeld van Jan Boer. Hij werkte als molenbaas in het bedrijf van Volker, was zeer sociaal bewogen en richtte in 1895 als eerste een soort vakbond op om de werkomstandigheden van de baggerwerklieden te verbeteren en om bij werkeloosheid, ziekte of een lange vorstperiode, een kleine uitkering te kunnen geven. Hij was bovendien medeoprichter van de eerste sociale woningbouwvereniging in Sliedrecht. De huizen in de nabijheid van dit pleintje zijn gebouwd door ‘zijn’ woningbouwvereniging.
E Nationaal Baggermuseum (Molendijk 204)
Het museum is ondergebracht in het woonhuis van Adriaan Volker en zijn familie. Zij woonden eerst op nummer 208 totdat deze imposante, in traditionele stijl gebouwde villa met koetshuis bewoond kon worden. In de dertiger jaren is het nog eens grondig verbouwd en is er achter het huis een serre aangebouwd in Art Deco stijl. Sinds 1973 is het het onderkomen van het museum. Dit is uniek in de wereld en biedt de gelegenheid kennis te maken met het heden en het verleden van de baggerindustrie. Nummer 208 diende na het vertrek van de fam. Volker als kantoor voor het baggerbedrijf. Meestal ligt de stoombaggermolen Friesland afgemeerd bij het museum: de oudste nog varende en werkende stoombaggermolen van Nederland. Website
F Baanhoekbrug
Deze spoorbrug is rond 1880 gebouwd door de firma Kloos en is een zg, vakwerkbrug dat wil zeggen dat het een stalen constructie aan beide zijden van het brugdek heeft, die is opgebouwd uit driehoekige delen. De brug is vernoemd naar de buurtschap Baanhoek dat vlak bij Sliedrecht ligt. In WO II is de brug flink beschadigd uit de strijd gekomen maar in twee jaar tijd weer herbouwd. De brug was een grote verbetering voor het vervoer per spoor maar een crime voor de scheepvaart omdat het geen beweegbaar gedeelte had. Voor de doorvaart van grote schepen diende het middensegment uit de brug gelicht te worden wat grote kosten met zich mee bracht. Vijftig jaar geleden was dat zo’n 130.000 gulden per keer!
G Peilmolen (Peilmolenweg 1 Oud Alblas)
Deze molen was de zg. baak- of peilmolen van waterschap Nederwaard, gebouwd in 1818. De molen heeft deze naam altijd gehouden om hem zo te kunnen onderscheiden van andere molens die het gebied bemaalden. U zult nog vele molens, sommigen niet helemaal meer volledig, op deze route tegenkomen.
H Molen de Vriendschap (Heulenslag 3 Bleskensgraaf)
De molen is gebouwd in 1890 in opdracht van Johan ’t Hooft. Apart was dat men vanuit het riviertje de Alblas de molen kon binnen te varen voor de aan- en afvoer van het maalgoed. De molen bleef tot 1971 op commerciële basis in bedrijf en was regelmatig draaiend te zien. De molen is als korenmolen niet meer in gebruik, maar draait nog wel regelmatig dankzij de inzet van enkele vrijwilligers.
I Nog meer molens: de Hofwegense, de Veltmolen en de Middelmolen
Er zullen nog meer molens op uw (fiets)pad komen: de Hofwegense, de Veltmolen en de Middelmolen. Helaas niet allemaal in volle glorie bewaard gebleven.
J Beeld zalmvisser (Buurt – Boven H’veld)
Veel vissers bevisten de rivier en er werd een aanzienlijke hoveelheid zalm gevangen. Rond 1900 was in Boven Hardinxveld de op één na grootste riviervismarkt van Nederland te vinden. Delen van het oude huis op de hoek (Buurt 73) zijn driehonderd jaar oud en het diende tot circa 1850 als visafslag.
K Neptune Repair werf (Rivierdijk 509)
Dit is een voormalige locatie van scheepswerf ‘De Merwede’, nu onderdeel van Neptune. Op de werf staan nog twee oude torenkranen. Tot 50 jaar geleden domineerden tal van deze kranen de skyline van de dijkdorpen langs de Merwede. Nu resteren er nog maar enkele.
L Mr. Dr. G.Kolffgemaal (Steenenhoekse sluis)
Dit gemaal uit 1945 verving het kleine stoomgemaal waarvan het gebouw nog links in het water is waar te nemen. Delen van de stoommachine hebben een plaats in het Cruquius museum gekregen. Drie grote spuikanalen zorgen voor de lozing; de motoren draaien nu op elektriciteit en wanneer deze uitvalt, op diesel.
M De zalmvissers (Raadhuisplein 1)
Nog een beeld dat laat zien hoe belangrijk de zalmvisserij ooit in Hardinxveld was. Het is in opdracht van scheepswerf ‘de Merwede’ gemaakt, als geschenk aan de bevolking t.g.v. het tachtig jarig bestaan van de werf. Het staat op het plein voor het gemeentehuis.
N Woning P.Langeveld (Peulenstraat 225)
Er staan meerdere directeurswoningen in de Peulenstraat maar deze voormalige woning van Paulus Langeveld, nu een kleurrijke bloemenzaak, springt er uit. Hij was de compagnon van C. van Vliet, de oprichter van scheepswerf ‘De Merwede’. U vindt zijn graf iets verderop op de begraafplaats.
O Algemene begraafplaats (Kerkweg 5)
Na de ingang rechtsaf is hier het graf te vinden van Christiaan van Vliet, oprichter van scheepswerf ‘De Merwede’ welke in 1902 van start ging. De werf bouwde baggermaterieel voor Volker en Bos en Kalis en schepen voor de Smitwerven in Kinderdijk. Het was een van de belangrijkste werven in die tijd en telde meer dan 100 werknemers.
P Sluisje (Peulenstraat 38)
Het sluisje in de Alblas is inmiddels meer dan een eeuw oud. Hiervoor was het slechts een dam met een duiker die kon worden dichtgezet zodra bij hoge vloed het achterland onder water dreigde te lopen. Nadeel was dat alle lading van de schepen over de dam moest worden getransporteerd naar schepen die de Giessen verder op konden varen. Pas in 1894 is deze sluis gebouwd en kon er worden geschut.
Q den Dool (Industrieweg)
Deze Industrieweg (en haven) is begin 20ste eeuw aangelegd en de eerste bedrijven die zich hier vestigden waren o.a. scheepswerven, machinefabrieken en baggerbedrijven. Veelal woonden de directeuren naast hun bedrijf. Een goed voorbeeld is te zien aan het begin van de straat. Drukkerij van den Dool heeft zijn onderkomen gevonden in het oude kantoor van scheepswerf IHC met rechts daarvan de directeurswoning van de (niet meer bestaande) scheepswerf De Klop. De meeste andere oude woningen in de straat zijn nu in gebruik als opslagplaats of kantoorruimte. Er resteren nog wel bedrijfsgebouwen van honderd jaar oud maar omdat ondernemingen steeds vernieuwen worden deze steeds schaarser.