Kernkwaliteiten

Het Nationaal Landschap Groene Hart strekt zich uit over drie provincies: Zuid-Holland, Noord-Holland en Utrecht. Deze provincies zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het ontwikkelen en beheren van een landschappelijk mooi, maar ook vitaal Groene Hart. Aantrekkelijk voor inwoners om in te wonen, gewild bij bedrijven om zich te vestigen en populair bij bezoekers om te recreëren. Het concept van het Groene Hart is destijds mede ontstaan vanuit de betekenis ervan voor de mensen en bedrijven in de zeer verstedelijkte ‘ring’ eromheen. Het was bedoeld om een twee-eenheid te vormen. In de (beleids- en bestuurs)praktijk is het accent in de loop van de tijd veelal komen te liggen op het onderscheid tussen stad en land, op de tegenstellingen. De Stichting Groene Hart is van mening, zeker met het oog op de toekomst van de regio, dat een intensieve en levendige relatie tussen het Groene Hart en zijn omgeving van grote betekenis is voor beide. Aspecten als vestigingsklimaat en het belang van groene ruimte voor gezondheid en welbevinden spelen vanuit de verstedelijkte gebieden een steeds belangrijkere rol. En economische impulsen door bezoekers en waardering voor de kwaliteiten van het Groene Hart zijn belangrijk voor het Groene Hart zelf, omdat daarmee behoud en ontwikkeling van het gebied kunnen (blijven) samengaan.
Ondanks de ogenschijnlijk vanzelfsprekende relatie tussen het Groene Hart en het stedelijke ommeland, krijgt deze relatie in de praktijk slechts moeizaam gestalte. Dit geldt voor zowel de bestuurlijke, economische en sociaal-culturele kant daarvan. En als erover wordt geschreven en gesproken, blijft het veelal bij mooie woorden en goede bedoelingen. De Stichting Groene Hart wil in de komende jaren nadrukkelijk aandacht geven aan de relatie van het Groene Hart met de omringende steden en heeft daarbij behoefte aan verdieping op de achterliggende redenen voor de moeizame relatie en behoefte aan (te operationaliseren) handelingsperspectieven.
De sturing door de provincies van de ontwikkelingen in het Groene Hart was aanvankelijk gericht op de volgende kernkwaliteiten: landschappelijke diversiteit, (veen)weidekarakter, openheid en rust & stilte. In de loop der jaren zijn daaraan door onder meer belangenorganisaties, betrokken ondernemers en maatschappelijke organisaties kwaliteiten toegevoegd die meer inhoud geven aan begrippen zoals beleving, historie en economie.

De unieke waarden van het Groene Hart kunnen daarmee volgens ons in vier groepen onderscheiden worden:

  • Belevingswaarden: veenweiden, waterhuishouding, water- en weidevogels, trekvogels, biodiversiteit, het leefgebied van diverse bedreigde dieren en planten, grote diversiteit tussen delen van het gebied.
  • Natuurlijke waarden: rust, ruimte, water en groen als tegenhanger van de stedelijke omgeving, herkenbare en gewaardeerde landschappelijke elementen (verkaveling, knotwilgen, …)
  • Historische waarden: cultureel (agrarisch) erfgoed, ligging steden en dorpen en trekvaartrouten, polders met slagenverkaveling (Copelandschappen), legakkers, Oude Hollandse waterlinie.
  • Economische waarden: hierbij is de plattelandseconomie ons uitgangspunt. Het landschap in het Groene Hart wordt grotendeels beheerd door grondgebonden agrarische ondernemers, die in het eeuwenoude landschap hun inkomen (moeten) verdienen. Voor het behoud van het karakteristieke landschap van het Groene Hart is langjarig perspectief voor deze ondernemers essentieel. Zonder boeren geen landschapsbeheer. Een deel van de agrarisch ondernemers richt (ook) op recreatie/toerisme/streekproducten.