Het Nederlandse beleid voor natuur en biodiversiteit
De overheid geeft aan de Nederlandse natuur te willen behouden en versterken. Een belangrijke peiler van het beleid is ook nationaal en internationaal behoud en duurzaam gebruik van biodiversiteit. De Rijksoverheid is verantwoordelijk voor de kaders en ambities bij het natuurbeleid. De verantwoordelijkheid voor de invulling en uitvoering ligt bij de provincies.
- Via verschillende (internationale) wetten en regels dient de natuur in Nederland beschermd te worden. De belangrijkste huidige wetten zijn de Natuurbeschermingswet, de Flora- en faunawet, en de Boswet.
De Natuurbeschermingswet (*)
Een Natuurbeschermingswetvergunning is nodig voor activiteiten of projecten die schadelijk zijn voor beschermde natuur.
De Flora- en faunawet
In het wild voorkomende diersoorten en plantensoorten worden beschermt via de Flora- en faunawet. In de wet staat hoe rekening gehouden moet worden met beschermde soorten, en wat wel en niet mag. Bijvoorbeeld op welke dieren gejaagd mag worden. Ook biedt de wet bescherming tegen uitheemse soorten die schadelijk kunnen zijn voor inheemse soorten. Het is bijvoorbeeld verboden om te handelen in bepaalde exotische dieren en planten, of deze in bezit te hebben. Ook is het niet toegestaan om huisdieren en dierentuindieren in het wild uit te zetten.
De Boswet
De Nederlandse bossen worden beschermt in de Boswet. Indien iemand bomen wilt kappen dan moet nagegaan worden of deze onder de Boswet vallen. Als de bomen onder de Boswet vallen dan moet dit vooraf gemeld worden. Binnen 3 jaar na de kap moeten de bomen herplant worden.
Met de Wet natuurbescherming wil het kabinet de huidige wetten voor natuurbescherming samenvoegen tot 1 nieuwe wet, de Wet natuurbescherming. Het voorstel van de Wet natuurbescherming moet nog worden goedgekeurd door de Tweede en Eerste Kamer. Het kabinet wil met de nieuwe wet de biodiversiteit beschermen zonder een toename van lasten voor bedrijven en burgers. Verder beoogt de wet een breed draagvlak voor natuur te creëren. Ook moet de wet door de regels voor bedrijven eenvoudiger en duidelijker te maken meer ruimte geven aan bedrijven om te ondernemen zonder gevolgen voor natuur.
De wet houdt ook nieuwe rechten en plichten voor provincies in. Provincies moeten hun natuurbeleid vastleggen, en worden zelf verantwoordelijk voor alle natuurbescherming in hun provincie. De nieuwe wet geeft provincies zelf de ruimte om gebieden aan te geven die wezenlijk zijn voor de natuur. Verder blijft de jacht op damhert en wild zwijn niet toegestaan. Het is alleen toegestaan om te jagen om de wildstand te beheren en voor het tegengaan van schade door dieren.
- Natuurgebieden moeten beschermd worden door het Natuurnetwerk Nederland en Natura 2000. De natuurgebieden moeten versterkt worden door deze met elkaar en met het omliggende agrarisch gebied te verbinden.
Natuurnetwerk/Ecologische Hoofdstructuur en Natura 2000
Het Nederlands netwerk van bestaande en nieuw aan te leggen natuurgebieden vormen het Natuurnetwerk Nederland. Dit netwerk wordt in de wet de Ecologische Hoofdstructuur genoemd, en heeft als doel de verbinding van natuurgebieden met elkaar en het omliggende agrarisch gebied te versterken. Tot het Natuurnetwerk behoren bestaande gebieden, inclusief de 20 Nationale Parken; nieuw aan te leggen natuurgebieden; volgens agrarisch natuurbeheer beheerde landbouwgebieden; grote wateren (6 miljoen hectare aan meren, rivieren, de kustzone van de Noordzee en de Waddenzee), en alle 160 Natura 2000-gebieden. Vanaf 2014 zijn de provincies verantwoordelijk voor het Natuurnetwerk Nederland. Uiteindelijk moet Natuurnetwerk Nederland samen met andere Europese natuurgebieden het aaneengesloten pan-Europees Ecologisch Netwerk (PEEN) vormen.
Natura 2000
De gebieden van Natura 2000 vormen samen een Europees netwerk van beschermde natuurgebieden. Om de biodiversiteit te behouden in deze gebieden worden specifieke diersoorten en hun leefomgeving beschermd.
- Subsidie Agrarisch natuurbeheer
Via de Subsidie Natuur en Landschap kunnen boeren die hun landbouwgrond natuurvriendelijk beheren, een vergoeding krijgen.
- Behoud van natuur grote wateren
De overheid wil de natuur in de grote wateren (het Waddengebied, de Zuidwestelijke Delta, het IJsselmeergebied, de Noordzee, het kustgebied en het rivierengebied) veiligstellen. Hiervoor ontwikkelt het Rijk de toekomstvisie: de Natuurambitie Grote Wateren 2050-2100.
- Internationale bescherming bedreigde dieren
Nederland is ook deelnemer van het Cites-verdrag. Dit zijn afspraak op internationaal niveau die als doel hebben de handel in bedreigde dier- en plantsoorten te beperken.
Bronnen:
Natuurlijk Verder (Rijksoverheid.nl)
Beleid voor natuur en biodiversiteit (Rijksoverheid.nl)
Wetgeving voor natuurbescherming in Nederland (Rijksoverheid.nl)
Natuurnetwerk Nederland (Rijksoverheid.nl)
Natura 2000 (Rijksoverheid.nl)
(*) Eerste Kamer stemt in met Wet natuurbescherming (15-12-2015)
De Eerste Kamer heeft op 15 december 2015 de Wet natuurbescherming aangenomen. De nieuwe wet vervangt het huidige wettelijke stelsel voor de natuurbescherming, zoals vastgelegd in de Natuurbeschermingswet 1998, de Flora- en faunawet en de Boswet. In de Wet natuurbescherming worden de taken en bevoegdheden ten behoeve van de bescherming van natuurgebieden en planten- en diersoorten geregeld. Daarnaast bevat de wet onder meer bepalingen over de jacht en over houtopstanden.
Deze wet zal per 1 januari 2017 ingaan.
zie brochure: Soortenbescherming bij ruimtelijke ingrepen, Lees hier wat de Wet natuurbescherming daarover regelt (pdf)
Rijksoverheid / Compendium voor de leefomgeving / Natuurbeleid en natuurbescherming