Bodemdaling

De veenweidegebieden in westelijk Nederland kampen met een doorlopend proces van bodemdaling door ontwatering. De gebieden zijn vooral in gebruik door de melkveehouderij. Hiervoor wordt het waterpeil kunstmatig laag gehouden. Het lage waterpeil leidt echter tot veenoxidatie en bodemdaling, waardoor het waterpeil weer verder verlaagd moet worden.
De bodem daalt in de westelijke veenweiden gemiddeld een centimeter per jaar. Het waterbeheer wordt hierdoor steeds ingewikkelder en duurder en bij voortgaande peilverlaging verdwijnt uiteindelijk de veenbodem. Daarnaast verzakken woningen, gebouwen, rioleringen en wegen. Bij de oxidatie van het veen komt bovendien CO2 vrij, wat bijdraagt aan het broeikaseffect.
Het dilemma is dat het lage grondwaterpeil samenhangt met het huidige grondgebruik door de melkveehouderij en met het huidige veenweidelandschap van weidse vergezichten met koeien, water, wolken en gras.

Om daling van de bodem terug te dringen zou functieverandering (bijvoorbeeld in natuur) een oplossing kunnen zijn, maar dat heeft maatschappelijke consequenties en brengt ook kosten (waaronder planschadeclaims) met zich mee. Met technische oplossingen (onderwaterdrainage) kan functieverandering uitgesteld worden, maar dit gaat gepaard met hoge kosten.

De provincie Utrecht is op dit moment samen met de provincie Zuid-Holland en Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR) bezig met een toekomstverkenning naar de bodemdaling. Daarnaast heeft het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) samen met de Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA) een onderzoek uitgevoerd. De PCL (Provinciale Adviescommissie Leefomgeving)  zal deze projecten volgen en er met haar advies op reageren.
Belangrijke vragen zijn: Hoe organiseer je dit complexe bestuurlijke en maatschappelijke traject, op welke momenten moeten keuzen gemaakt worden en hoe financier je een eventuele functieverandering?  (PCL, prov.Utrecht)

kosten_co2_uitstoot

 

Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (Het Groene Hart in beeld, 2015)  draagt de veenoxidatie bij voor 1% van de totale CO2 uitstoot van Nederland.

Het beperken van veenbodemdaling voorkomt evenveel CO2-uitstoot als het energieneutraal maken van woningen in het Groene Hart.

 

 

http://atlas.bootsystems.nl/2015/06/pbl-presenteert-schokkend-rapport-over-teloorgang-van-het-veengebied/

 

Aanbevelingen van de Provinciale Adviescommissie Leefomgeving (PAL-ZH) naar aanleiding van de PAL-lunchlezing over het conceptrapport van de MKBA-studie, Toekomstverkenning Bodemdaling

  • Werk vanuit een samenhangende en breedgedragen gebiedsvisie
    Ontwikkel bij het omgaan met bodemdaling in de veenweidegebieden samen met gebiedspartijen een samenhangende
    en robuuste toekomstvisie op het landschap, het watersysteem en de daarbij passende functies en verdiencapaciteit.
  • Kies voor lokaal en gebiedsgericht maatwerk
    Kijk per gebied en liefst ook per locatie naar het saldo van maatschappelijke kosten en baten van de mogelijke functies
    en functiecombinaties bij het besluit om bodemdaling te stoppen, remmen of los te laten.
    De kosten voor het waterbeheer, de aanwezige cultuur- en natuurwaarden en ook de verdienmogelijkheden
    kunnen daar immers sterk variëren per gebied en locatie.
  • Breng de maatschappelijke kosten van doorboeren completer in beeld
    Want de conclusies van de concept Toekomstverkenning Bodemdaling bieden nu nog geen volledig inzicht
    in de maatschappelijke effecten van de reguliere grondgebonden veeteelt, waaronder voor natuur en cultuur.
  • Werk naast natuur- ook met cultuurpunten
    Om de maatschappelijke waarde van landschap en erfgoed beter inzichtelijk te maken.
    Neem deze waarden ook mee in de conclusies van de Toekomstverkenning en in de besluitvorming.
  • Ondersteun verdere toepassing van onderwaterdrainage
    Omdat dit maatschappelijk gezien rendabel lijkt en de bodemdaling aanzienlijk kan remmen.
  • Stimuleer praktijk- en marktonderzoek en MKBA’s naar natte landbouw
    Gezien de maatschappelijke voordelen en mogelijke commerciële potentie van de teelt van gewassen als
    veenmos, lisdodde, riet en cranberries op bodemdalinggevoelige percelen.
  • Maak ook MKBA’s voor andere dan agarische functies
    Met name in sterk bodemdalinggevoelige delen van het Groene Hart kan omzetting van veeteelt naar b.v. recreatie
    op, aan en langs het water een gunstig maatschappelijk en financieel saldo hebben.
  • Verbeter de MKBA-aanpak en pas deze breder toe
    Mits de in Toekomstverkenning geconstateerde gebreken worden weggewerkt en verbetermogelijkheden worden benut.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *