Groene Hart of Blauwe Hart. Wellicht is uw vraag: waar gaat dit over?
Nou, een korte uitleg volstaat: reken de bodemdaling uit voor de komen de honderd jaar. Reken de zeespiegelstijging ook uit voor deze periode. Het gaat zo maar over 2-4 meter extra. West-Nederland komt dan zo ver onder de zeespiegel dat de vraag rijst of we dat nog kunnen behappen. Wetenschappers zijn er niet gerust op.
Als dit scenario zich voltrekt, naar huidige inzichten is dat zo, dan staat er een mega opgave voor onze deur, waarvan het niet verstandig is deze te negeren. Dus als we praten over de toekomst dan moet onze blik niet alleen gericht zijn op de relatief korte termijn tot 2035 maar verder tot 2100. Dan zie je wat er staat te gebeuren. Dit was de kern van het betoog van professor Jan Rotmans tijdens het door de NMZH georganiseerde congres met politieke partijen over het Groene Hart in Gouda, afgelopen vrijdag 3 maart. In de visie van Rotmans wordt het Groene Hart onontkoombaar een Blauw (water) Hart. De andere inleider op het congres, professor Peter Boelhouwer, zag meer mogelijkheden voor ons gebied dan alleen water, maar deelde wel de urgentie om met het langere termijn perspectief rekening te houden in de ruimtelijke plaatjes die nu worden gemaakt.
Water als dominante opgave dwingt ons met andere ogen naar de toekomst te kijken.
En dat begint nu. Waterschappen onderkennen dat het verder verlagen van polderpeilen het proces van bodemdaling versterkt. Daarom is het nu al zo dat in bepaalde gebieden geen verdere verlaging meer wordt gedaan. En dat heeft gevolgen, steeds groter wordende gevolgen, voor het landschap en voor boeren, namelijk vernatting. Maar ook voor de plekken waar we bouwen en hoe we bouwen. Watergebonden woningen bijvoorbeeld zullen steeds meer het beeld bepalen.
De suggestie om het Groene Hart geheel om te zetten in nieuwe natuur heeft de nodige aanhang.
Toch bepleit onze stichting dat niet. Als stichting staan we voor (de waarde) van het cultuurhistorische veenweidelandschap. Dat zal alleen kunnen blijven bestaan als het beheer van het gebied door boeren wordt gedaan met hun kennis en ervaring. Daarom is de transitie van de veehouderij van groot belang. Die zal immers moeten inspelen op nieuwe kansen waarin landbouw en landschapsbeheer versterkt wordt.
Opschaling van de landbouw (om economische reden) is in dit perspectief achterhaald. Juist extensivering zou er voor kunnen zorgen dat we meer boeren krijgen die teelt van voedsel en landschapsbeheer (met gerichte overheidssteun) combineren tot een bedrijfsactiviteit die kan inspelen op de veranderingen die onontkoombaar zijn. Gebiedstransitie en landbouwtransitie staan niet op gespannen voet maar versterken elkaar.
Kees van Velzen
20 maart 2023
Reageren op deze column?
Mail aan info@groenehart.info