Aan het begin van 2024 was het dan echt zover: de Omgevingswet werd van kracht. Na jaren van voorbereiding zijn 26 wetten over onze leefomgeving samengevoegd in die ene Omgevingswet. De Omgevingswet is dus een bundeling van wetgeving en regels voor ruimte, wonen, infrastructuur, milieu, natuur en water.
Met die bundeling van wetgeving zijn minder regels nodig, zo is de gedachte. ‘Eenvoudig beter’ was dan ook het motto waaronder deze complexe wetgevingsoperatie de afgelopen jaren werd uitgevoerd. De Omgevingswet heeft mooie doelen. Deze doelen zijn mooi omschreven, in jargon. Bijvoorbeeld: ‘het vinden van een balans tussen een veilige en gezonde fysieke leefomgeving én een goede omgevingskwaliteit bereiken’.
Een column is er niet de plaats voor om een uitgebreid en complex onderwerp als de Omgevingswet uitputtend aan de orde te stellen en te bespreken. Tegelijkertijd raakt de wet ons allemaal. Vanuit welk perspectief je het ook bekijkt, of we nu de pet van overheid, een maatschappelijk betrokken organisatie of die van burger op hebben.
De Omgevingswet gaat over onze fysieke leefomgeving. En daarmee dus ook over het Groene Hart. En hoe er om gegaan wordt met de wet en de mogelijkheden die deze biedt, gaat ongetwijfeld ook het Groene Hart raken. Of het nu in negatieve of positieve zin is.
De wettelijke bescherming van soorten en gebieden, zoals die stonden in de Wet natuurbescherming, zijn ongewijzigd overgegaan in de Omgevingswet. Beleidsneutraal, zoals dat zo mooi heet. Terecht (en noodzakelijk!) staat het beschermen en ontwikkelen van natuur, behoud en herstel van biodiversiteit en het verzekeren van een samenhangend beleid voor behoud en beheer van waardevolle landschappen fier overeind.
En tegelijkertijd zitten hier ook de dilemma’s. Een van de uitgangspunten van de Omgevingswet is ‘ja, mits’. Heel kort (door de bocht): een initiatief wordt niet meer benaderd vanuit het principe: ‘Past het binnen de regels?’, maar vanuit de vraag: draagt een plan bij aan beleid, aan wensen vanuit de maatschappij? En pas daarna worden de regels er tegenaan gehouden. Er is meer ruimte voor maatwerk, voor lokale invulling. En hoever reikt dan de integrale afwegingsruimte? Er is immers een grote variatie aan visies, aan plannen, aan partners.
Zo zijn er nog wel meer dilemma’s te noemen, bijvoorbeeld hoe om te gaan met participatie. De uitdaging zit niet zozeer in de wet, maar juist in de wijze waarop er door verschillende overheden mee wordt omgegaan.
Voor het Groene Hart des te belangrijker dat de ruimtelijke kwaliteiten, die voor ons gebied van belang zijn, aan de voorkant in beleid terecht komen.
Reacties en input zijn welkom via info@groenehart.info
Ton de Gans, secretaris