De belangrijkste bedreigingen voor het Groene Hart zijn naar onze mening de volgende:
- Gebrek aan samenwerking tussen overheden en tussen overheden en samenleving, in het bijzonder bij ruimtegebruik en ruimtelijke kwaliteit, waterhuishouding en bodemdaling, recreatie en marketing;
- Gebrek aan visie bij relevante actoren op essentiële aspecten van de kwaliteiten van het Groene Hart;
- Onvoldoende integratie van het Groene Hart in de ‘Randstadmetropool’;
- Kwaliteitsverlies door onvoldoende aandacht voor locatiekeuzen en vormgeving bij ruimtelijke ontwikkelingen;
- Bodemdaling en CO2-uitstoot, in samenhang met een te weinig daarop aangepaste waterhuishouding;
- Beperkte bekendheid en bereikbaarheid van het Groene Hart;
- Minder economische ontwikkeling als in het omringende gebied i.h.b. in de agrarische sector.
In de afgelopen decennia kende Nederland ingrijpende bestuurlijke, ruimtelijke en economische ontwikkelingen. Die ontwikkelingen hebben het Groene Hart goeddeels overeind gelaten, maar vormen tegelijkertijd een uitdaging bij behoud en ontwikkeling van het gebied.
In bestuurlijke zin is de verantwoordelijkheid en uitvoering van alles rond de kwaliteit van de leefomgeving van het nationale naar het gemeentelijke en regionale niveau verschoven. De decentralisatie van het natuur- en landschapsbeleid naar provincies en de nieuwe Omgevingswet, waarin de verantwoordelijkheid voor ruimtelijke kwaliteit en milieu vooral bij de gemeenten wordt gelegd, zijn daarvan recente uitingen.
In maatschappelijke zin is al geruime tijd sprake van een proces waarbij de overheid (nationaal, provinciaal en gemeentelijk) een beperktere rol probeert te spelen en de samenleving (c.q. maatschappelijke partijen) aanspreekt om inzake (ruimtelijke) kwaliteit meer betrokkenheid en daadwerkelijke uitvoering inhoud te geven.
In ‘fysieke’ zin is de afgelopen decennia sprake geweest van een aanzienlijk bouwbeslag op het Groene Hart, en zijn vraagstukken rond waterhuishouding, bodemdaling en CO2 prominent(er) op de agenda gekomen. We hebben ingeboet op de ruimtelijke en ecologische kwaliteit van ons gebied.
In economische zin is de ontwikkeling in het Groene Hart minder voorspoedig gegaan dan in de omliggende gebieden. Tenslotte lijkt de afstand tussen het Groene Hart en de omgeving, de ring van steden en verstedelijkt gebied waar 7 miljoen Nederlanders wonen, de afgelopen decennia letterlijk en figuurlijk vergroot. Beperkte bekendheid en bereikbaarheid zijn daar onderdeel van maar ook het (vrijwel) ontbreken van bestuurlijke en economische samenspraak.
Nieuwe landschappen
Het landschap in het Groene Hart gaat veranderen. Om bodemdaling en verzilting tegen te gaan zullen grotere delen onder water worden gezet. Andere teelten bieden een ander landschap. Het is goed te bedenken dat hennepteelt in het Groene Hart in de Gouden Eeuw veel voorkwam. Kortom ons huidige beeld heeft geen eeuwigheidswaarde.
De behoefte aan zonnepanelen, windturbines kunnen we niet negeren. Wel kunnen we zoeken naar wegen om deze mooi in te passen. Ook willen we andere energiebronnen, met name het alom tegenwoordige oppervlaktewater, beter ontwikkelen als energiebron.
Op dit moment wordt er met name door landschapsarchitecten nagedacht over mogelijkheden. Wij willen u die toekomstbeelden niet onthouden.
- Paul Roncken: De schijf van vijf voor een gezond Groene Hart: (zie ook Kwaliteitsatlas)
- ARK Advies Zonneweiden, zie Energietransitie
- Harm Veenenbos: energielandschappen:
Stiltegebieden
Stilte is een belangrijke waarde in het Groene Hart. De combinatie van lage horizon, groen en relatieve stilte geeft veel mensen rust. Het dient onze gezondheid als we geregeld even kunnen ontsnappen aan de stress van alledag. Stilte is per definitie relatief. De bewoners van stedelijke ring hebben daarbij een andere verwachting dan de bewoners van de regio.
Het beleid van de provincies binnen het Groene Hart verschilt. Zuid-Holland kent grote stiltegebieden, maar zet weinig in op handhaving. Utrecht en Noord-Holland zijn meer selectief. In het noordelijke deel van het Groene Hart heeft Schiphol veel invloed op het geluidsniveau. In de driehoek tussen A2 en A27 (Vijfheerenlanden) wordt de stilte op veel plekken doorbroken afhankelijk van de windrichting van de dag.
- Schiphol en het Groene Hart (kwaliteitsatlas)
- Stiltegebieden in het Groene Hart (kwaliteitsatlas)
Verstening van het Groene Hart
Zie De verstening van het Groene Hart