Ook dit jaar was er in maart weer de ‘Week van de Circulaire Economie’. Rond dat thema vinden er in die week tal van activiteiten plaats. De week is een landelijk inspiratie- en netwerkevenement: hoe werkt circulaire economie in de praktijk? Hoe kunnen we slimmer omgaan met grondstoffen en afval?
Ook binnen de agrarische sector is circulaire economie op allerlei manieren in ontwikkeling. Welke manieren zijn er om voedselverspilling tegen te gaan, hoe verkleinen we transportafstanden? Nieuwe teelten komen op; biobased materialen voor de bouw krijgen steeds meer een plek. Door dit soort teelten zal het vertrouwde veenweidelandschap veranderen. Het wordt waterrijker. Ook liggen er allerlei ecologische kansen.
De inzet op circulaire economie heeft en krijgt gevolgen voor de landbouw. Doel is immers dat Nederland in 2050 volledig circulair is en in 2030 voor de helft. Landbouw, en meer specifiek de melkveehouderij in veenweidegrasland, die zo kenmerkend is voor het Groene Hart, krijgt daar meer en meer mee te maken. Ook een verdere ontwikkeling van korte ketens en extensivering, c.q. natuurinclusieve landbouw zullen onmiskenbaar hun effect op het landschap hebben.
Circulaire economie komt in het huidige beleidsplan van Stichting Groene Hart als term niet voor. Daarin gaat het onder andere over agrarische economie en maakindustrie.
De focus van Stichting Groene Hart ligt op de trits natuur, landschap en ruimte. Ook al staat circulaire economie dan niet in het beleidsplan, er ligt wel een duidelijke link. Kijk alleen maar naar het genoemde voorbeeld van de nieuwe teelten. Deze en andere ontwikkelingen voor zowel natuur, landschap en daarmee ruimte hebben consequenties. En daarmee heeft circulaire economie impact op het Groene Hart.
Die impact op het landschap, de verandering ervan, kan als negatief worden ervaren, omdat het vertrouwde veenweidelandschap er door verandert. Maar redeneer eens andersom: neem het landschap juist als fundament voor circulaire landbouw. Door met ontwikkelingen goed aan te sluiten bij het landschap, de natuurlijke en ruimtelijke omstandigheden, maar ook de afstand tot de afzetmarkt, de aanwezigheid van natuurgebieden, noem maar op.
Ontwikkelingen worden benaderd vanuit het bestaande landschap en daarbij wordt de relatie gelegd met het oorspronkelijke bodem-, water- en landschapssysteem. Circulaire landbouw, waarbij de kwaliteit van het landschap, de bodem en het natuurlijke systeem het uitgangspunt is. Zou de kwaliteit van het landschap door ontwikkelingen op deze manier aan te pakken niet geweldig vooruitgaan?
Een column biedt niet de ruimte om deze gedachten verder te bespreken en uit te werken. Daarom geldt, net als bij de andere columns in de Groene Flits: reacties zijn welkom via info@groenehart.info.
Ton de Gans,
secretaris Stichting Groene Hart