Er zijn twitteraars die ik volg. Eén van hen is Martien Visser, die elke dag wel iets meldt over de stroomproductiemix van Nederland. Buitengewoon leerzaam te weten dat wij al geruime tijd netto exporteur van energie zijn. Nederland, zo lees ik, produceert (veel) meer energie dan het nodig heeft op grote delen van de dag. Zon- en windenergie doen het de afgelopen weken erg goed. De grote investeringen in windparken op de Noordzee en in zonne-energie door particulieren en bedrijven, beginnen goed op gang te komen en zorgen ervoor dat een aanzienlijk deel van onze dagelijkse energieopwekking fossiel vrij is en dat er zelfs een overschot is op de energiemarkt. De lange termijn doelstellingen liggen op schema, lijkt het. Actueel zitten we halverwege dit jaar al op 40% uit zon & wind van de totale NL elektriciteitsbehoefte.
Negatieve kant aan deze zaak is dat het overschot actueel tegen lage of soms zelfs negatieve prijzen wordt doorverkocht aan het buitenland. Niemand die dat een paar jaar gelden had voorzien, maar het is wel zo. Negatieve kant is ook dat de nutsvoorzieningen om de energietransitie mogelijk te maken flink achterlopen. Het leidingenwerk is niet berekend op grootschalige teruglevering van nieuwe energie. Energiedistributieknooppunten zijn overbelast. Zo hoor ik van bedrijven dat ze hun zonnestroom niet kwijt kunnen, of veel meer zonnepanelen willen leggen op daken van bedrijfsgebouwen maar geen aansluiting op het energienet krijgen. Een heikel punt dat niet in een handomdraai is opgelost, maar nog vele jaren doorwerkt en steeds meer sturend wordt voor de hele energietransitie.
Daarom een paar opmerkingen. De eerste is dat het niet zinvol is om investeringen voor te bereiden om grote zonnevelden aan te leggen op de bodem (ongeacht of het natuur- of landbouwareaal is). Dit lees ik ook in het rapport ‘Groene Energie in het Groene Hart van 2050’ dat recent verscheen. Er is bovendien nog voldoende ruimte op daken om zonnepanelen te leggen. Voorgenomen plannen om toch grootschalige zonnevelden (voor windparken geldt hetzelfde) te realiseren, zouden op z’n minst uitgesteld moeten worden totdat er een afwegingskader is waarin de energiegebiedsopgave voor het hele Groene Hart is gemaakt én de distributieproblematiek is opgelost.
Het ‘Ontwikkelperspectief Groene Hart’ dat eind dit jaar tot stand moet komen zou naar mijn mening een afwegingskader moeten bevatten én daarbij ook inzicht moeten geven hoe het met de eigen opgave staat van het Groene Hart. Een uitgangspunt van de regionale energiestrategie is immers dat elk gebied voor de eigen energiebalans zorgt. En dat betekent dat we ons probleem oplossen en niet doorgeven (af-wentelen) naar andere regio’s, maar ook dat wij in het Groene Hart niet een deel van het probleem van onze stedelijke buren gaan oplossen (toe-wentelen). Hoe staat het daarmee?
Ook voor een precair onderwerp als ‘energie’ geldt dat er rationeel gehandeld moet worden én in een totaal beeld, waarin alles wordt afgewogen. Zo lang dat er niet is, voor het gehele Groene Hart, geldt ook voor de energietransitie grote terughoudendheid met investeringen die het Groene Hart aantasten. En zonnevelden op de grond aanleggen is dan niet aan de orde.
Reacties en input zijn welkom via info@groenehart.info
Kees van Velzen,
Voorzitter stichting Groene Hart