De provincie Zuid-Holland presenteerde recent haar voorstel ‘Ruimtelijke koers voor Zuid-Holland’. Daarin schetst zij de koers naar een toekomstbestendig Zuid-Holland 2050. Het voorstel is ook de eerste stap in een traject waarin Rijk en provincies de opgaven op het terrein van volkshuisvesting, transitie landelijk gebied en duurzame energie gaan uitwerken.
De provincie kiest voor een nieuwe koers. Zij gaat sturen op brede welvaart; gezondheid, kwaliteit en veiligheid van de leefomgeving krijgen meer aandacht bij ruimtelijke keuzes. Water en bodem worden nog meer sturend voor de ruimtelijke ontwikkelingen in de provincie. En in een toekomstbestendige economie zijn circulariteit, energietransitie en natuurinclusiviteit uitgangspunten.
De consequentie van deze nieuwe koers is dat Zuid-Holland de ruimte beter wil gaan beschermen. De schaarse ruimte en infrastructuur moeten effectiever en efficiënter worden benut. Het gaat om kwaliteit en selectieve groei. De nieuwe koers wordt misschien wel het meest treffend omschreven door de passage waarin staat dat ’vanzelfsprekend ruimtelijk faciliteren’ verleden tijd is. Kortom, ‘Niet alles kan meer in Zuid-Holland’.
Wat deze nieuwe koers concreet voor het Groene Hart gaat betekenen wordt in dit voorstel (nog) niet duidelijk. De provincie schrijft immers dat zij geen ‘blauwdruk’ wil voorleggen. Zij wil (eerst) een ‘afwegingskader’ vaststellen. Een afwegingskader dat gebruikt kan worden om antwoorden te geven op de ruimtelijke dilemma’s die in het Groene Hart spelen. Dilemma’s over het verhogen van het grondwaterpeil versus zorgen voor waterbergingscapaciteit en waterkwaliteit. Over economisch (agrarisch) gebruik en over ruimte voor 10% groenblauwe dooradering. En, als water en bodem echt sturend zijn, dan kunnen nieuwe woningen en bedrijventerreinen niet meer op de traditionele wijze ontwikkeld worden, aldus de provincie.
In 2020 schreef Johan Remkes al een rapport, getiteld: ‘Niet alles kan overal’. De portee van die zin begint langzamerhand in het hele land door te werken in de ruimtelijke ordening, zo lijkt het. In Zuid Holland ‘kan ook niet meer alles”. De koerswijziging lijkt definitief te zijn ingezet. Maar de echte keuzes moeten nog gemaakt worden! Welke keuze gaat bijvoorbeeld voor het Groene Hart gemaakt worden bij het volgende intrigerende zinnetje uit het statenvoorstel ‘We stellen een ondergrens aan (open) landschap dat beschikbaar blijft voor de transities die nodig zijn voor een toekomstbestendige landbouw, energie, water-, groen- recreatie- en natuuropgaven’?
Thijs Cuijpers,
bestuurslid Stichting Groene Hart