De provincie Zuid-Holland kan in haar Omgevingsverordening aan gebieden een ‘beschermingscategorie’ toekennen. Dat is mooi, maar het kan beter. Daar kwam ik achter toen ik voor ‘ons’ Bentwoud uitzocht wat dit inhoudt. Lees mee, het zou zo maar kunnen dat het voor meer gebieden interessant is.
Er zijn drie beschermingscategoriëen. De echte iconen zoals Natura 2000 en Natuur Netwerk Nederland vallen in categorie 1, met veel waarborgen voor natuur. Beschermingscategorie 3 richt zich op het open karakter van het buitengebied. Het Bentwoud heeft ‘beschermingscategorie 2, recreatiegebied’. Maar wat wordt er eigenlijk beschermd? Uit de tekst van de Omgevingsverordening maak je op dat de bescherming zich richt op de recreatie. Is er een plan om in het gebied aanpassingen te plegen, dan wordt bezien of de recreatiemogelijkheden op peil blijven. Wel moet er nog aandacht worden gegeven aan goede inpassing en verbinding met de bebouwing. Over natuurwaarden wordt niet gerept. Kortom: recreatie wordt beschermd, natuur niet. Nu had de provincie voor het Bentwoud ook kunnen kiezen voor ‘beschermingscategorie 2, buffer’. Buffergebieden vormen een onmisbare ‘tegenhanger’ van de stedelijke dynamiek en verdichting. Ook dat past heel goed bij het Bentwoud, maar dan is recreatie weer minder beschermd. Ziedaar de spagaat.
Gelukkig is daarmee de kous niet helemaal af. Gemeenten kunnen binnen dit kader verdergaan in hun omgevingsplannen. De overheid noemt het Bentwoud een recreatiegebied met een bijzondere natuurwaarde. En er wordt ‘zonering’ toegepast. Er zijn delen van het Bentwoud waar meer intensieve recreatie mogelijk is en er zijn delen die voor natuurinclusieve recreatie zijn benoemd. Zo’n specifieke bestemming moet echter in elk gemeentelijk omgevingsplan apart worden ingebracht. Dat is al lastig als je met meer gemeenten te maken hebt. Bovendien is er niet een eenduidige definiëring van wat ‘zonering’ inhoudt, laat staan dat dit stoelt op een juridische basis in de omgevingsregels. Het wiel moet telkens opnieuw worden uitgevonden en de positie van natuur in onze recreatiegebieden is zo bepaald niet sterk.
Dit kan dus beter, zei ik al. Nodig is een aanpassing in de Omgevingsverordening van Zuid-Holland die natuur in recreatiegebieden een echte beschermingsmogelijkheid biedt. Breng ‘recreatie’ en ‘buffer’ bij elkaar. Regel een goede algemeen bruikbare definiëring van zonering. De Omgevingsverordening van Zuid-Holland telt 211 pagina’s. Een paginaatje erbij voor dit belangrijke doel, dat moet kunnen.
Siep Eilander
Voorzitter van de Vereniging Vrienden van het Bentwoud