Een artikel in het Algemeen Dagblad over het verwijderen van knotwilgen langs de Lange Linschoten zette me aan het denken. De kop was “Knotwilgen in Oudewater worden na lang slepende kwestie toch gekapt, ze laten staan is te duur”. Twee verhalen die ik vorige week mocht houden over de veranderingen in ons landschap door de energietransitie, versterkten dat nog.
In de Linschoten-casus noemt een Oudewaters raadslid een aantal redenen waarom de knotwilgen weg moesten: het was te duur; onderhoud was lastig en de oeverbeschoeiing beschadigde erdoor; ze stonden er pas 50 jaar, dus horen niet echt bij het landschap; vroeger stonden knotwilgen sowieso maar 5 jaar en dan werden ze weer gekapt en tenslotte hoorden ze er niet want het was ooit een jaagpad.
Allemaal valide overwegingen, ook al zijn sommige onjuist. Ik zou een set van overwegingen kunnen geven, die tot een tegenovergestelde conclusie leiden. Mij gaat het hier niet over wie er gelijk heeft. Het roept voor mij de vraag op of we wel voldoende hebben geïnvesteerd in gesprekken over de betekenis die we aan het landschap in het Groene Hart toekennen. Want het Linschoten-voorbeeld kan op allerlei plekken en op allerlei niveaus worden herhaald.
Vanwege de energietransitie en klimaatadaptatie, de aanpak van bodemdaling en waterhouding, de bouwopgave en de transitie van de landbouw zal er in de komende jaren een grote veranderdruk op het landschap van het Groene Hart liggen. En als we ons niet gezamenlijk hebben verdiept in de kwaliteit van het landschap, die we willen hebben tijdens en na al die veranderingen, als we geen gezamenlijke referenties hebben over betekenis en bepalende aspecten, dan maken we er gegarandeerd een rommeltje van.
De Stichting Groene Hart organiseert volgend jaar de eerste van een jaarlijkse Groene Hart Conferentie waarop ‘ruimtelijke kwaliteit’ centraal zal staan, als vertrekpunt voor ons handelen in het komende decennium. Wij zullen proberen om het gesprek over de landschapskwaliteit in het Groene Hart voortdurend gaande te houden. Niet om het precies te houden zoals het is, maar om kwaliteitseisen te koppelen aan veranderingen .
Ik ben licht optimistisch over de bereidheid tot gesprek omdat veel mensen in het Groene Hart betrokken zijn bij hun leefomgeving, hun landschap.
Chris Kalden